Jak mchy, glony i porosty niszczą dachówki – przyczyny i skuteczne metody zapobiegania
Dach to jeden z najważniejszych elementów każdego budynku, chroniący go przed deszczem, śniegiem i wiatrem. Niestety, jego powierzchnia staje się również idealnym siedliskiem dla niepożądanych organizmów – mchów, glonów i porostów. Te pozornie niegroźne rośliny mogą poważnie zaszkodzić pokryciu dachowemu, skracając jego żywotność i prowadząc do kosztownych napraw.
Dlaczego mchy, glony i porosty osiedlają się na dachach?
Organizmy te doskonale czują się w wilgotnych, zacienionych miejscach, gdzie panują sprzyjające warunki do rozwoju. Dachówki, szczególnie ceramiczne i cementowe, posiadają porowatą strukturę, która zatrzymuje wilgoć i stanowi idealne podłoże do rozwoju tych organizmów.
Czynniki sprzyjające rozwojowi:
- Zacienienie – dachy osłonięte przez drzewa, położone od strony północnej lub w pobliżu lasów są szczególnie narażone
- Wilgoć – długotrwałe utrzymywanie się wody na powierzchni dachówek, słaba wentylacja poddasza
- Zanieczyszczenia – liście, igliwie, kurz i ptasie odchody dostarczają substancji odżywczych
- Wiek pokrycia – stare, szorstkie dachówki z uszkodzoną glazurą łatwiej zasiedlają mikroorganizmy
- Klimat – wilgotny, umiarkowany klimat sprzyja rozwojowi mchów i porostów
Jak te organizmy niszczą dachówki?
Pozornie delikoracyjna, zielona warstwa na dachu to poważne zagrożenie dla jego trwałości:
Zatrzymywanie wilgoci – mchy działają jak gąbka, absorbując i utrzymując wodę na powierzchni dachówek. Prowadzi to do przedłużonego kontaktu materiału z wilgocią, co przyspiesza jego degradację, szczególnie podczas cykli zamarzania i rozmarzania wody w porach materiału.
Mechaniczne uszkodzenia – korzenie mchów i porostów wnikają w mikropory dachówek, powodując ich pękanie i kruszenie. W miarę wzrostu organizmy te rozszerzają szczeliny, zwiększając powierzchnię narażoną na działanie wody i mrozu.
Korozja chemiczna – niektóre porosty wydzielają kwasy organiczne, które powoli rozpuszczają spoiwo cementowe w dachówkach betonowych, osłabiając ich strukturę.
Blokowanie odpływu wody – gęsta warstwa mchów może zatykać rynny i system odprowadzania wody, powodując jej cofanie się pod dachówki i przesiąkanie do konstrukcji dachu.
Dodatkowe obciążenie – nasycone wodą mchy znacząco zwiększają ciężar pokrycia dachowego, co w ekstremalnych przypadkach może obciążyć konstrukcję nośną.
Skuteczne metody zapobiegania
1. Regularne czyszczenie i konserwacja
Najlepszą strategią jest profilaktyka. Minimum raz w roku, najlepiej wiosną i jesienią, należy:
- usuwać liście, gałęzie i inne zanieczyszczenia z dachu
- czyścić rynny i system odprowadzania wody
- kontrolować stan pokrycia i usuwać pojedyncze kępki mchów przed ich rozrostem
2. Przycięcie roślinności wokół domu
Drzewa i krzewy rosnące w pobliżu budynku należy regularnie przycinać, aby:
- zwiększyć nasłonecznienie dachu (promienie UV hamują rozwój organizmów)
- poprawić cyrkulację powietrza
- ograniczyć opadanie liści i igliwia na dach
3. Poprawa wentylacji
Dobra wentylacja poddasza i przestrzeni pod dachówkami zapobiega gromadzeniu się wilgoci. Warto zadbać o:
- sprawne wywietrzniki kalenicowe i dachowe
- odpowiednie otwory wentylacyjne w okapach
- prawidłową izolację i paroizolację poddasza
4. Impregnacja powierzchni dachu
Na rynku dostępne są specjalne preparaty:
- Impregnaty hydrofobowe – tworzą niewidzialną powłokę odpychającą wodę, przez co dachówki szybciej wysychają
- Środki biobójcze – zapobiegają rozwojowi glonów, mchów i porostów przez kilka lat
- Powłoki akrylowe – tworzą gładką powierzchnię, na której trudniej osiedlają się mikroorganizmy
Zabiegi te najlepiej powierzać profesjonalistom, którzy dobiorą odpowiednie środki i techniki aplikacji.
5. Montaż taśm miedzianych lub cynkowych
To ekologiczna i długoterminowa metoda ochrony. Taśmy metalowe montuje się wzdłuż kalenicy lub w poprzek połaci dachowych. Podczas deszczu jonów miedzi lub cynku, które spływając w dół, hamują rozwój organizmów. Jedna taśma chroni powierzchnię dachu poniżej siebie na długości kilku metrów.
6. Wybór odpowiednich materiałów przy budowie
Jeśli planujesz nowy dach lub wymianę pokrycia, rozważ:
- dachówki glazurowane – gładka powierzchnia utrudnia zasiedlanie
- dachówki z dodatkiem miedzi – niektóre produkty zawierają jony miedzi działające bakteriobójczo
- blachodachówki – gładka, nieprzepuszczalna powierzchnia znacznie mniej podatna na zarośnięcie
- jasne kolory pokrycia – lepiej nagrzewają się, co przyspiesza wysychanie
Co robić, gdy dach już jest zarośnięty?
Jeśli problem już istnieje, należy podjąć działania naprawcze:
- Mechaniczne czyszczenie – można wykonać je samodzielnie lub zlecić firmie specjalistycznej. Ważne, aby nie uszkodzić dachówek poprzez zbyt intensywne szorowanie lub mycie pod nadmiernym ciśnieniem.
- Myjnie wysokociśnieniowe – skuteczne, ale wymagają ostrożności. Ciśnienie nie powinno przekraczać 100-150 barów, a strumień wody należy kierować pod kątem, a nie prostopadle do powierzchni.
- Środki chemiczne – preparaty do usuwania mchów i porostów. Po aplikacji zwykle pozostawia się je na określony czas, po czym spłukuje wodą.
- Profesjonalne usługi – dla dużych powierzchni lub trudno dostępnych dachów warto skorzystać z usług firm oferujących kompleksowe czyszczenie i zabezpieczenie dachów.
Więcej niż tylko estetyczny problem
Mchy, glony i porosty to więcej niż tylko estetyczny problem. Ich obecność na dachu może prowadzić do poważnych uszkodzeń konstrukcyjnych i kosztownych napraw. Kluczem do utrzymania dachu w dobrym stanie jest regularna kontrola, profilaktyka i szybka reakcja na pierwsze oznaki zarośnięcia. Inwestycja w odpowiednie zabezpieczenia i konserwację zwróci się wielokrotnie poprzez przedłużenie żywotności pokrycia dachowego i uniknięcie kosztownych remontów.
Pamiętaj, że dach to inwestycja na lata – odpowiednia troska o niego to troska o bezpieczeństwo i wartość całego domu.
